Co pięć sekund ktoś na świecie dowiaduje się, że ma cukrzycę. Co dziesięć sekund ktoś umiera z powodu jej powikłań. WHO uznała cukrzycę za epidemię XXI wieku. Dzisiaj jej rozmiary są bliskie pandemii. Według danych statystycznych choruje już blisko 3 mln Polaków. Eksperci nie mają wątpliwości, że skuteczną bronią przeciwko cukrzycy jest profilaktyka i edukacja.
Liczba chorych na cukrzycę rośnie na świecie lawinowo. Żyje z nią 415 mln ludzi (8,8 proc. populacji), czyli co jedenasta dorosła osoba. Do 2040 roku liczba chorych urośnie aż do 642 mln. Tak wynika z szacunków Międzynarodowej Federacji Diabetologicznej.
Przybywa chorych na cukrzycę typu pierwszego. Zdecydowana większość chorych ma cukrzycę typu drugiego, o którą prosimy się sami, w dużym stopniu przez niezdrowy tryb życia.
W Polsce tendencje są podobne. Narodowy Fundusz Zdrowia w nowym raporcie NFZ dla zdrowia — Cukrzyca podaje, że w 2018 roku na cukrzycę chorowało 2,86 mln dorosłych osób, czyli 9,1% ludności. Wśród nich największa grupa to osoby po 55 roku życia (84%). W latach 2013–2018 zachorowalność na cukrzycę wśród dorosłych Polaków wzrosła o 14%. Tylko w połowie za ten wzrost odpowiadają czynniki demograficzne.
Co powoduje cukrzycę?
Niska aktywność fizyczna i nieodpowiednia dieta to prosta droga do otyłości. Otyłość, zwłaszcza brzuszna, jest najistotniejszym czynnikiem ryzyka cukrzycy typu drugiego – podaje NFZ w swoim raporcie. Związek cukrzycy typu 2 i otyłości wynika z insulinooporności.
Z kolei insulinooporność powiązana z zaburzeniami komórek trzustki prowadzi do cukrzycy.
Już w lutym tego roku Narodowy Fundusz Zdrowia alarmował, że otyłości, a w konsekwencji cukrzycy sprzyja zwłaszcza picie kolorowych, słodzonych napojów. Ich nadmierne spożycie wiąże się z rozwojem zaburzeń metabolicznych oraz cukrzycy typu drugiego. Wyniki badań wskazują, że osoby, które sięgają po słodzony cukrem napój raz lub dwa razy dziennie miały o 26% wyższe ryzyko zachorowania na cukrzyce typu drugiego, niż osoby spożywające mniejsze ilości tego typu napojów (poniżej jednej porcji miesięcznie).
Nieleczona lub leczona niewłaściwie cukrzyca może doprowadzić do licznych komplikacji. Wśród nich udaru, ślepoty, niewydolności nerek i choroby wieńcowej. Niebezpieczna dla zdrowia człowieka jest także cukrzyca niezdiagnozowana (stan podwyższonego stężenie glukozy we krwi, czyli hiperglikemia). Przewlekła hiperglikemia może powodować uszkodzenie, zaburzenie czynności i niewydolność różnych narządów, zwłaszcza oczu, nerek, nerwów, serca i naczyń krwionośnych.
Profilaktyka – skuteczny sposób na uniknięcie choroby
W profilaktyce cukrzycy pamiętajmy o regularnej aktywności fizycznej, zdrowej diecie, monitorowaniu stresu i badaniach poziomu glukozy .
Nawet pół godziny ćwiczeń każdego dnia zmniejsza ryzyko zachorowania na cukrzycę. Ważne, aby utrzymywać przynajmniej umiarkowaną aktywność.
Niemniej ważna w zapobieganiu choroby jest właściwa dieta, najlepiej bez nadmiaru cukrów i tłuszczy. W zamian bogata w warzywa i owoce (z przewagą warzyw).
Warto unikać również produktów wysokokalorycznych i wysokoprzetworzonych oraz używek. W popularyzowaniu zdrowej diety i właściwego żywienia pomaga portal Narodowego Funduszu Zdrowia – diety.nfz.gov.pl – gdzie każdy znajdzie bezpłatne plany żywieniowe, z przepisami i listami zakupów, z informacją o wartości odżywczej produktów, z możliwością zamiany posiłków według indywidualnych gustów. Plany żywieniowe NFZ oparte są na diecie DASH – uważanej za najzdrowszą i najlepiej przebadaną dietę świata.
Edukacja – klucz do długiego życia z chorobą
Rzetelną edukację zapewnia akcja Środa z Profilaktyką organizowana wspólnie przez NFZ i Ministerstwo Zdrowia. W ramach tej akcji w Opolskim Oddziale Wojewódzkim NFZ organizowane są konsultacje ze specjalistami.
Już w tym miesiącu, w dniu 26 lutego 2020 r. pacjenci będą mogli skorzystać z konsultacji diabetologicznych i bezpłatnych badań: mierzenie ciśnienia tętniczego i poziomu glukozy we krwi. Szczegółowe informacje na temat aktywności w tym dniu, Oddział opublikuje na swojej stronie internetowej w dniu 21 lutego 2020 r.
Polecamy strony – o zagrożeniach związanych z cukrzycą.
Środa z Profilaktyką – http://www.nfz-opole.pl/dla-pacjenta/sroda-z-profilaktyka
NFZ dla zdrowia – Cukrzyca. Prawdopodobnie najlepsze źródło wiedzy o cukrzycy w polskim internecie – https://zdrowedane.nfz.gov.pl/course/view.php?id=45
Cukier, otyłość – konsekwencje. Raport NFZ o skutkach nadmiernego spożywania cukru przez Polaków – https://zdrowedane.nfz.gov.pl/course/view.php?id=11
Zdrowe i bezpłatne diety DASH od NFZ: trzy kaloryczności i jadłospis wege – https://diety.nfz.gov.pl
https://www.youtube.com/playlist?list=PLZ2X-9LnwIVHtDY2gDb8xIwckecbmpAwx